-
1 басу
1.давить, задавить2. 3.абайла, машина басып кетпесін — смотри, чтобы ( тебя) машина не задавила
ступать, шагать4.басыңқыра аяғыңды — шагай ( иди) быстрее
стать, встать ( на ноги)5.6.аяғымды басып кеттің ғой — (ты) наступил на ( мои) ноги
печатать, напечатать7.наложить; приложить8.заливать, залить; затоплять ( о воде)9.су басқан жер — место, затопленное водой
сидеть, высиживать ( о наседке)10.зарастать, зарасти; покрывать, покрыться сплошь ( сорной травой)11.(о тесте, глине) проминать, месить12. 13. 14.перетягивать, перетянуть весом, превзойти в весе, оказаться более тяжёлым, перевесить15.покрываться, покрыться16. 17.перен. ашу басу — подавить гнев
аяққа басу — игнорировать, не принимать во внимание
май басу — жиреть, ожиреть
басып алу — захватить силой; овладеть; отнять, занять, забрать
басып кірү — вторгаться; вторжение
бауыр басу — привыкнуть, освоить
См. также в других словарях:
ауырыңқыра — ет. Аздап ауыру, ауыра түсу. Аздап басы а у ы р ы ң қ ы р а п, миы шатасыңқырап, «осы мен қараптан қарап тұрып, басқа жолға түсіп кеткем жоқ па?» деген қауіп те келді (Ұ. Доспанбетов, Шығ., 4, 166) … Қазақ тілінің түсіндірме сөздігі
ағаш — адам. ауыс. Қатып қалған, қайырымсыз, мейірімсіз. Ақ желке сияқты өзінен елі төменге құдайсып өзінен бір саты «жоғарыға алдияр тақсыр» деп бас иіп, жорғақтап, бендесіп тұратын нәрсіз, ой санасыз, а ғ а ш а д а м ғ а бүгінгі ұзақ ісі естіп біліп… … Қазақ тілінің түсіндірме сөздігі
темір — балға. Басы да, сабы да темірден жасалған балға. Т е м і р б а л ғ а н ы ң басы көбінесе заводта темірден құйылады. Кейде ұсталар қолдан да жасайды (Шаңырақ, 104). Темір келі. Темірден жасалған келі. Ағаш келіні қайың, қарағаш сияқты қатты… … Қазақ тілінің түсіндірме сөздігі
қаламдық — зат. этногр. Шаңырақ тоғынына уық сұғынатын төрт қырлы көз. Тоғынға уық сұғатын төрт қырлы көз – қ а л а м д ы қ т а р теседі (Шаңырақ, 47). Киіз үй шаңырақ қ а л а м д ы ғ ы н ы ң (уық сұғынатын тесігі) көп ретте 360 болуы халқымыздың… … Қазақ тілінің түсіндірме сөздігі
ақсерке — зат. ихтиол. Теңіз балықтарының бір түрі. Теңіз балықтарына мыналар жатады: майшабақ, сардина, қамса (анчуос), кете, құныс (горбушка), кемиек (нерка), а қ с е р к е, скумбрия, семсербалық, марлин, сайра, нәлім, бұзаубас т.б. (Шаңырақ, 117). – А қ … Қазақ тілінің түсіндірме сөздігі
уық — зат. Кереге мен шаңырақтың арасын қосып тұратын бір басы түзу, екінші басы иілген жіңішке сырық, киіз үйдің негізгі бөлшектерінің бірі … Қазақ дәстүрлі мәдениетінің энциклопедиялық сөздігі
бақа — бастау. Басы бақаның басы сияқты жалпағырақ. Бүркіттің аталығы аналығынан кішілеу, б а қ а б а с т а у болады (Саятшылық, 66). Бақа қара. Қара өңді, тарбиған (кісі). Арбадағының алдындағысы домалақ бетті, көзі кішірек келген, б а қ а қ а р а кісі … Қазақ тілінің түсіндірме сөздігі
тоқал — келі. Қуырған бидай, тары, жүгері түюге арналған қарапайым келі (Шаңырақ, 520). Тоқал тоғыз. этногр. Басы – түйе, аяғы – тоқты торым болып келетін тоғыз малдан тұратын (айып). Ал «т о қ а л т о ғ ы з ғ а» басы – түйе, аяғы – тоқты торым төленеді… … Қазақ тілінің түсіндірме сөздігі
қаламдау — ет. Уықтың төрт қырлы етіп жонған басы кіретін шаңырақ көзі … Қазақ дәстүрлі мәдениетінің энциклопедиялық сөздігі
қаламдық — зат. Уықтың шаңырақ көзіне лайықтап төрт қырлы етіп жонған басы … Қазақ дәстүрлі мәдениетінің энциклопедиялық сөздігі
әйдік — 1 (Ақт.: Ырғ., Қараб.; Рес., Орын.; Қ орда: Қарм., Арал, Сыр.; Қост.: Об., Жанг., Фед.; Жезқ., Ұлы.; Көкш., Чкал.; Қарақ., Тақт.) үлкен, зор. Қопаның ішінде бір ә й д і к өгіз жүр (Ақт., Ырғ.). Ол да бір ә й д і к ақын екен (Рес., Орын.). Ол ә й… … Қазақ тілінің аймақтық сөздігі